Tuesday, November 22, 2016

Open letter to Mark Zuckerberg, the founder and chairman of the Facebook

Open letter to Mark Zuckerberg, the chairman of the Facebook 

By Daniel Gebremedhin Areri  

Subject: Ethiopians are banned from using Facebook and internet access by the dictator government in Ethiopia

Mark Zuckerberg, the chairman of the Facebook
Mr. Zuckerberg, you are the hope of the world and the father of globalization. You have connected the world’s countries together. You have broken the boundary of the expensive of both print and broadcast media by creating Facebook which is the leader of social media. In a dictator country like Ethiopia both broadcast and print media are owned by the government, which was not elected by the people for the people, but elected by itself using guns. In a country like Ethiopia, people’s voices are overridden by the wrong hands of governments. You have come with a solution for suffocated world information. I strongly believe that our world breathes information. Hence, your Facebook is one of the world’s lungs which helps the world to breathe information. 
        
In August 2016, I felt happy when I heard news about your plan to connect the whole world and Africa to internet access. Most African countries are held by minority dictators. These dictators own the people and countries like their own properties although the younger African generation is revolting against them. According to this year’s Freedom House report, Ethiopia holds a record among the worst countries of the world which ban access to internet, practices censorship and thwarts freedom of information.  Ethiopia ranked ahead of Iran, Syria and China. In addition, Ethiopia cooperates with China to jam the free flow of information and to ban access to the internet even though Ethiopia is one of the ‘best allies’ of the West. You believe that having access to the internet is a basic human right.  

Nowadays, the number one fighter against dictators is Facebook, because Facebook immediately exposes their evil doings. The dictators have also targeted Facebook at their front lines.  Facebook is preceding both broadcast and print media in feeding people with information, not only in developing and dictator countries, but also in developed countries, Thanks to mobile technologies and Facebook, dictators’ wrong hands and bloody hands can be exposed immediately. In their behavior, these dictators cannot live without being fake, but in the globalized and digitalized world of Facebook, there is no place to exist by sowing tyranny. This is why the ‘Ethiopia government’ first tried to block Facebook in Ethiopia, but when people systematically started to use Facebook with unique internet browsers, finally Ethiopia decided to totally close internet access. The ‘Ethiopia government’ points its finger to accuse modern technologies and Facebook; it believes that Facebook has been playing a great role in Oromo, Amhara, Konso, and Gedio Protests.

I strongly believe that you came to rescue us from dictators and bloody handed governments with your blessed plan of giving free internet access for African countries including Ethiopia from satellite. The dictators and tyrannical governments never can ever conquer you; Facebook and its peoples are the winner. You are the engineer in all victories of voiceless nations of the world. I would ask you on behalf of hundreds of millions of people, we need immediate help from you. Especially we Ethiopians need emergency treatment in order to survive from the current State of Emergency.  
       
With Best Regards,

Daniel Gebremedhin Areri 



  

Saturday, November 19, 2016

In two months Ethiopia arrests 6 journalists/Ji’a 2tti Itoophiyaan gaazexeessitoota 6 hiite


Restriction of human rights and freedom of speech in Ethiopia  

In two months Ethiopia arrested 6 journalists. Ethiopia has arrested six journalists since the State of Emergency has been declared.They are: Abdi Gada, Solomon Seyoum, Befikadu Hailu, Elias Gebru, Anania Sorri, and Getachew Worku. Practicing journalism seems to be a crime in ‘Ethiopia’, in the empire of a tribal dictator and a tyrannical government. Ethiopia always chooses to close its door on globalization (banning internet or face book and foreign media, banning NGOs and Human Rights Organizations) and kills, arrests and terrorizes its citizens even though Ethiopia is one of the best allies of the West. In 2015, United States President Barrack Obama went to Ethiopia and praised the country's dictator and tribal mafia government for his interests, but not for Ethiopians…

https://www.facebook.com/daniel.areerii/videos/1510416188975515/ 
According to the media policy of the Ethiopian government, all media reports must praise the government as Obama did… This is why practicing journalists are targeted for danger in Ethiopia. A nonprofit organization, Freedom House, recently released a press report about Ethiopia by ranking it third out of 65 counties; it’s only ahead of Iran, Syria and China regarding the country's access to the internet, censorship, and freedom of information.
Within 25 years, since the TPLF mafia government took control of Ethiopia as a monopoly, at least 110 Ethiopian journalists left Ethiopia in exile. Thirty nine Ethiopian journalists and two foreign journalists were imprisoned and 23 journalists were dismissed from their Jobs. Ethiopia is a country which fired 20 journalists from their jobs in one day in 2014; this may be a world record.
-----------------------------------------------------------------------------------------
Itoophiyaan ji’oota lama yeroo hin geennee keessatti gazeexessitoota 6 hiite.  Erga Labsiin yeroo hataattamaa baatee asi, gaazexeessitoonni jaha,  Abdii Gadaa, Solomoon Siyyum, Befiqaaduu Haayiiluu, Eliyaas Gebruu, Anaaniyaa Soorii, fi Geetaachoo Worquuti. Yeroo amma kana impayeeraa mootummaa gosaatiifi abbaa irree Itoophiyaa keessatti, hojiin gazexeessummaa yakka fakkaachaa dhufeera.  Itoophiyaan yeroo hundumaa balbala addunyawaa isii cufatte-interneetii, face book fi miidiyaa walabaa cuftee, dhabbilee NGO fi mirgoota ilmaan namaatiif falmanille biyya ari’e lammilee isii ijjeesaa, hidhuufi shororkeessaa jirti. Mootummaan Woyyaanee dhaabbilee biyyoota lixaa mirgoota ilmaan namaatiif falman biyyaa ari’atulle, garuu gargaarsisuma warra lixaatiin jiraatti.  Bara 2015 keessatti, pireezidaantiin Ameerikaa Baaraak Obaamaan Itoophiyaa dhaqee mootummaa Woyyaaneetiin “mootummaa karaa dimookiraatawaan filatame” jedhee faayidaa mataa isaatiifi bulchiinsaa isaatiif Itoophiyaa fakkeessiin jaje ture.

Akka seeraa miidiyaa Itoophiyaatti, miidiyaan hundinuu akkuma Obaamaa mootummaa Itoophiyaa faarsuu, malee qeeqee hin dande’u…hojiilee oguumma gaazexeessummaatiifi gaazexeessitoonni Itoophiyaa keessatti balaaf saaxilamuun isaanii  dursaan kanumaaf. Akka dhaabbinni gatii malee, walabummaa yaada ofii bilisaan akka ibsataniif hojjatu kan Freedom House jedhamu jedhetti, Itoophiyaan biyya interneetii ukkamsituufi hojii gazeexeessummaa danquun beekaman 65 keessaa addunyaarra sadarkaa 3ssoo irra ka’eera. Akka ibsa dhaabbata kanaatti, Iraan, Siiriyaafi Chaayinaatti aantee sadarkaa sadeessoorra Itoophiyaaf kenneera.
  
Bara bulchiinsa Woyyaanee waggootaan 25 keessatti, yoo diqqate gaazexeessitoonni lammii Itoophiyaa 110  biyya baafaman, gaazexeessitoonni Itoophiyaa 39 fi kan biyya alaa 2 Itoophiyaa keessatti hidhaman; akkasuma gaazexeessitoonni 29 hojiirraa guffaman (ari’aman). Itoophiyaa bara 2014tti, biyya guyyaa tokko keessatti gazeexeessitoota 20 hojiirraa ariiteedha. Tarii gochi isiin goote kun, akka addunyaatti riikeerdii hammeenyaa galmeessisuun sadarkaa duraa irra kan isii kaa’uu dandeessisuudha.  

Thursday, November 17, 2016

Freedom Letter-the book written by Daniel G.Areri In three languages-Afaan Oromoo, Amharic and English

Freedom Letter is a book written by Journalist Daniel Gebremedhin Areri. Freedom Letter is the book which is written in multilingual-Afaan Oromoo, English and Amharic. It tells about violation of human rights and freedom of speech particularly in Ethiopia. It discloses tyrannical government’s wrong hands and so on. Buy and read it; it raised very interesting issues. Freedom letter was published in Stockholm, Sweden by Författares Bokmaskin publishing press. http://bokmaskinen.se/boktorget/biblioteket/freedom-letter/


Författares Bokmaskin | Box 120 71, 102 22 Stockholm | Besöksadress: S:t Eriksgatan 10
08-785 03 85, 08-653 58 80 | 
staff@bokmaskinen.se  

 
 

Here its link with PDF:

https://drive.google.com/file/d/0B6IRIm0YNvRMMlU4S1JvUUdOeGM/view

Journalist Abdi Gada is found in prison/Abdii Gadaa mana hidhaatti argame

OBS-Oromia Broadcast Service Television journalist, Abdi Gada is found in Adama prison. Abdi Gada was arrested and imprisoned in Adama, Ethiopia. He was kidnapped by Ethiopian security forces last week on November 9, 2016 and nobody knew his whereabouts for a week. Our anonymous sources told us that Journalist Abdi Gada is imprisoned with Ifa Gamachis- a member of the Oromo Federalist Congress Political Party and others. A lot of people are also imprisoned. Our source said, “Abdi was not in Adama for more than a week. The Ethiopian government security forces took him somewhere out of Adama and after that they brought him to Adama jail.” 

--------------------------------------------------------------------------------------  
Gazeexeessaan Oromoo kan TV OBS- Broadcast Service Television keessatti aadaa, afaan, aartiifi seenaa Oromoo keessatti sagantaalee babbareedoo hojjachuun beekamtii biyya keessaafi alattille horate Abdii Gadaa mana hidhaa magaalaa Adaamaa keessatti iyyaateen argamuusaa maddeen keenna nutti himaneeran. Gazeexeessaan kun, gaafa guyyaa 09.11. 2016 magaalaa Adaamaa keessatti akkuma hujii baheen ukkaamfamee achi buuteen isaa kan dhabame yoo ta’u, akkuma maatiin, hiriyoonniifi waahiloonni isaa “Abdiin mootummaan butamee hidhamuu hin ooluu”  jedhanii shakkanitti, Abdiin harka mootummaa mana hidhaa Adaamaa keessatti argameera. Abdii torbaan tokkoof eessaa akka geessanee gara Adaamaatti akka deebisan, wanti beekame hin jiru jedhameera. Miseensi Paartii Kongireensii Federaalawa Oromoo ka ta’e, Ifaa Gammachiis namni jedhamulle bakka Abdiin itti hidhamee jirutti  hidhamee jira. Kanneen eenyummaan isaan hin baramin Oromoonni kumaatamoonnille hidhuma jiranii, hihamaalle jiran. 

Tuesday, November 15, 2016

An Oromo, Ethiopian journalist missed in Adama/Gazexeessaa Abdii Gadaa achi buuteen dhabame.


Journalist Abdi Gada

An Oromo, Ethiopian journalist is missing in Adama. OBS-Oromia Broadcast Service Television journalist Abdi Gada went missing in Adama, Ethiopia last Wednesday. His whereabouts is not known yet. His family, friends and colleagues have been looking for him in all areas of detainees and prisoners including Ma’ikelawi, and Zeway (Batu). Many of his family, friends and colleagues believe that Journalist Abdi Gada was kidnapped by Ethiopian security forces because thousands of Oromo people are missing and have been arrested in Ethiopia. Journalist Abdi Gada was one among 20 Oromo (Ethiopian) journalists who were dismissed from the Oromia Radio and Television Organization in 2014, in a single day.------------------------------------------------------------------------------------- Gaazeexeessaan  TV OBS-Oromia Broadcast Service, Abdi Gadaa Roobii darbite Adaamatti hojii dhaquuf akka manaa bahetti achi buuteen isaa dhabameera.  Gaazexeessaan kun, bara 2014 keessa gaazexeessitoota Oromoo 17 dhaabbata Raadiyoo fi TV Oromiyaa keessaa sababa tokko malee ari’aman keessaa tokko akka ta’eefi, saaniin booda TV OBS keessa kan hojjataa jiruudha.

Namoonni itti dhiheennaan gaazexeessaa Abdii Gadaa beekanu akka jedhanitti, “haaluma yeroo ammaa Oromoo irratti raawwamaa jirutti isarrattille raawwatame jennee shakkina malee, Abdiin waan balleesseefi yakki inni hojjate hin jiruu; diina biraa itti shakkinulle hin qabnu” jechuun himan. Gabaasa guutuuf oduu OMN 14.11.2016 caqasaa. 

Saturday, November 12, 2016

2ኛ መልስ ለጉጃ ወይም ዶ/ር ኃይሌ ላሬቦና ለመሰሎቻቸው

Hi Guja,
ለአስተያየተ መልስ ስለሰጠኽኝ አመሰግናለሁ፣ ነገር ግን መንነቱን ደበቆ መልስ የሚሰጥ ወይም የሚናገር ሰው አላበረታታም እኔ። ሆኖም ግን ትንሽ ሃሳብ ለመስጠት እፈልጋለሁኝ። እንተ ስጀመር ለምን እራስህን ደበቀ መጣህ? ይህ ፌስ ቡክ የካዎ ጦና አይደልም። እንደዚህ የሚደበቁ ሰዎች በብዛት ሰላዮችና በራሳቸው የማይተማመኑ ሌላም ግልጽ ያልሆነ አጀንዳም ያላቸው ናቸው።

 የካዎ ፎቶ የፕሮፋይል ፎቶ መድረግ ትችላለህ ሆኖም ግን ዶ/ር ኋይሌ ላሬቦ ስም ቀይሮ መጥቶ  እርሶ ብዬ መጥራት ስገባኝ አንተ እዳልለው ሰግቸ ነው። ዶክተር ይቅርታ፣ ዶክተር አልኩህ እንዴ፣ ዶክተሩ ስም ቀይሮ መጥቶ ይሆናል የሚል ንፋስ ሽዊ ስላለብኝ ነው። “/ ባሉት ላይ በተለይም የኦሮሞ ህዝብ ቁጥር እኔንም ግር አሰኝቶኛል” ብለሃል። የኦሮሞ ህዝብ ብዛት ብቻ ለምን ግራ ይገባሃል? ለምን የናይጄሪያ  ውስጥ የሚገኝ በቁጥር ብዙ የሆነ የሃዉሳ ህዝብ አላሳሰበህ? እነርሱ የውጭ ናቸው ስለ ሀገራችን ነገር ነው የሚናወጋ ካልክ፣ ከኦሮሞ ቀጥሎ ያለው ስለ አማራ ህዝብ ቁጥር ለምን አላሳሰበህ? ኦሮሞ ለምን በዛክ ወይም ሌሎቹ ለምን ተደባለቁበት ነው የሚትለኝ? እንደዛም ከሆነ አማራ ቅልቅል የለውም?  የዓለማችን ሀግሮች የዘመናዊ ዜግነት ሳይሰጡ በፊት እኮ ኦሮሞ በገዳ ስርዓት በሞጋሳና በጉድፋች ዘግነት ይሰጥ ነበር እኮ! ሌሎቹ “እኛ በእግዚአብሔር የተመረጥን ምርጦች ነን” ሲሉ፣ ኦሮሞ በሞጋሳና በጉድፋቻ ያመጣውን ሰው ስጋት እንዳይንሰማ የበኩር ልጅ በማድረግ ብዙ ከብቶችና ንብረት ይሰጠዋል። ይሄ እኮ እንደ ስልጣነ መታየት አለበት ጎበዝ! ተው እወነቱን አውሩ! ኦሮሞቹ ብዙ ሆኖ ሳሉ እኛ ለምን አናሳ ሆነን ከልክ እሱ ዬትም ሀገር ያለ ነገርና ዕድል ነው። በኦሮሞ ዘንድ እንኳን ሰው እንስሳ፣ እንጨትና መሬት ክብርና መብት አላቸው፣ በኦሮሞ አብዮት ስጋት እንዳይገባህ ወንድም!

እውነትን ለመደበቅ አትኮምክ፣ እዉነት ብትኮመክም ሁል ጊዜ እዉነት ነች! “ኢትዮጵያ ውስጥ የብሔር ጭቆና አልነበረም ብሄራዊ  ጭቆና እንጅ” ለምለው የዶክተር ኋይሌን ሃሳብ ትጋራለክ ወይም አሁኑኑ ለዚህ ሃሳብ ሽንጥህን ገትረህ ትከራከራለህ። አንተ ያቀረበከውን ምሳሌ መልሸ ላንሳና ልተነትን፣ “አይቼበታለሁ....ለምሳሌ በብዛት የኦሮሞ እና አንዳንድ የደቡብ ፖለቲከኞች ባሪያ ሆነው ይሸጡ እንደነበር በመጥቀስ የብሄር መብት ጥሰት እንደነበር ብለው ሲያራምዱ እንደነበር ይታወቃል። ድርጊቱ እውነት ሆኖ ሳለ...አፈጻጸሙ ግን በብሄር ላይ የተመሰረተ በፍጹም አልነበረም.....ምክንያቱም በአሁኑ ግዜም ቢሆን ቢያንስ እኔ በማውቀው አንዳንድ ደቡብ ክልል....ህብረተሰቡ እራሱ እራሱን በተለያየ ደረጃ ነው የሚያየው....ግማሹ የተከበረ ሲሆን የሚናቁም በዛው ደረጃ አለ ራሱንም እያስተዳደረ ባለበት ሁኔታ.....በድሮም ጊዜ ቢሆን የየብሄሩ መሪዎች የራሳቸውን ብሄር ይሸጡ እንደነበር አይካድም”- ስላልክውና እንደ ምሳሌ ያሰሳኽው ደቡብ ውስጥ እውነትም ህዝቦች እራሳቸው ሆነው እራሳቸውን እያስተዳደሩ ነው ያሉት ዛሬም ብሆን? አንተ እንዳልክው ደቡብ ውስጥ እስክ ዛሮም ግማሹ ተክብሮ እያሉ ግማሹ ለምን ተናቁ፣ ምስጥሩን ታውቃለህ? ታድያ ነገር የብሄር ጭቆና ካልሆነና ብሄራዊ ጭቆና ክሆነ በንተ ፎርሙላ ራሱ ሌላ ብሆር ስከበር ሌላ ልምን ተናቀ? ተው እውነት ብናወራ ይሻለናል። “qaroon qaroo sobe galata hin qabu” ይላል አንድ የኦሮምኛ ተረት-ትጉሙም ‘ብልህን የዋሸው ብልህ ሰው ምስጋና አይኖረውም’ ማለት ነው። ከፊዳሎችና ከነፍጠኞች የኢትዮጵያ ህዝብ የወረሰው ነገር የለም እንዴ? እስከ ዛሬ ድረስ ምኒልክ ዘመናዊ ኢትዮጵያን ከፈጠረ ጊዜ ጀሚሮ ብሄር ብሄረሰቦች ባራሳቸው ቁጥር የተፋፍላቸውን የስልጣን ጫማ አድርገው እራሳቸውን አስተዳድሮ አያውቁም፣ ለሌላ ሰው የተሰፋ ጫማ ወይ የሚጠባቸውን ወይም የሚሰፋቸውን፣ ወይም በግማት ሌሎቹን የሚያስሸብሩበትን ጫማ እንድያደርጉ ተደርገው ነው እያስተደድሩ የነበሩና አሁንም እያስተዳደሩ እያሉት።

አንተም እንዳልከው በብዛት የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ እምነት ተካዮች አማራና ትግሬ ናቸው ብለሃል። እምነት ብሄር የለውም ለልከው ልክ ነህ፣ ነገር ግን የኦርቶዶክስ እምነት በኢትዮጵያ ውስጥ የግላቸው አደርገው ይሚያስቡና የኦርቶዶክስ እምነት  ለሌሎች ብሄሮች እንደማይገባ እድርገው የሚያስቡ ሰዎች ዛሬም አሉ ትናንትም ነበሩ። ለምሳሌ ራዕይ ማሪያም በሚለው በኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ እምነት መጽሃፍ ገጽ 37 ላይ “ጋላ፣ ፋላሻ፣ሻንቅላ” እንጉማን እንደ ሁኑና ማሪያም እንደማትወዳቸው ደብተራው ጽፎዋል።

 በዛ በተበላሸ  አመለካከት የሚያምኑ ዛሬም ቢሆን ብዙ አሉ። በድሮ ጊዜ ኦሮተዶክ ማለት የንጉሶች ግራ እጅ ነበረች። ዘሬም ብሆን በኢትዮጵያ በ 100ና በ50 የብር ኖት ላይ ለዚህ ነው ያኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ እምነት ጳጳሶች በአስትራክት መልክ የሚናገኘው። እኔ ክስቲያንም ቢሆንም ኢትዮጵያ እንደሚትባለው ‘የክርስቲያ፣ የነጠላ፣ የአማሪኛ፣ የእስክስታና’ የወዘት ሀገር ብቻ እይደለችም! ይሄንን የተበላሸ ታሪክ በእዉነታ ላይ ተመስርተን ካልሰራንበትና ካልስተካከለው ወይም የአደባባይ ምስጥር የሆነውን ነገር ለመደብቅ የምንፈልግ ከሆነ ለሁላችንም የሚትሆንና የሚንመኛት ኢትዮያን አናገኛትም። ቼር ሰንብት!



 ከዳንኤል በሪሶ አሬሪ

Friday, November 11, 2016

ዶ/ር ኃይሌ ላሬቦ የተባለ ሰው ስለ ኦሮሞና ስለ ኢትዮጵያ አወዛጋቢ ነገሮች ተናገሩ፣ ግላዊ መልስ ለዶ/ር ኃይሌ ላሬቦ ‘የታሪክ ተመራማሪ’

ግላዊ መልስ  ለ/ ኃይሌ ላሬቦ የታሪክ ተመራማሪ’
/ ኃይሌ ላሬቦ የተባለ ሰው ከ SBS ሬድዮ ጋራ በደረጉት ቃለ-ምልልስ ስለ ኦሮሞና ስለ ኢትዮጵያ አወዛጋቢ ነገሮች ተናገረዋል። ይህ አስተያየት እንድደርሶትና እንደሚያነቡት ተስፋ አደርጋለሁኝ። የአማርኛ ወይም የፍደል ግድፈቶች ካሉ እያረሙ አምብቡ፣አማርኛ ለኔና ለእርሶም ሁለተኛ ቋንቋ ነው። እዛ ላይ ደግሞ እኔ የቁቤ ተማሪ ነኝ።

ዶክተር ትንሽ ጥያቄ ብቻ ላቅርብ፣ “ኦሮሞ ብበዛ 7 ሚሊዮን ብሆን ነው ሌሎቹ ሃዲያ፣ካምባታ፣ጉራጌ ነው” ብሎዋል። እናንተ ዶክቶሮችና ፕሮፎሰሮች ምን ነው በኦሮሞ ላይ ወረዳችሁ? በቁጥር መብዛት ልክ ነው ያሰቀናል፣ ነገር ግን ካለው እውነታን ከሌለ ፈጠራ ጋራ ያስቦካል እንዴ? ግን እያሉ ያሉት ህይ የታሪክ ቡኮ የጊዜ እንጀራ የሚወጣሎት ይመስላል? “ናፈጠኛ አማራ ብቻ አይደለም” ብለኻል፣ ልክ ኖት ነፍጠኛ ከኦሮሞም፣ ከደቡብም፣ከኦጋዴንም ነበሩ። ነገር ግን የራሳቸውን ቋንቋና ማንነት ይዘው ሳይሆኑ የአማራን ቋንቋ፣ባህል፣ሃይማኖት፣ወዘተ ይዞ ነው ናፍጠኞች የሆኑት። የዛሬ ወያኔም ነፍጠኛ እኮ ነው። ነፍጥ ማለት ጠበንጃ እስክሆነ ድረስ በነፍጥ የሚገዛ ሁሉ ነፍጠኛ ነው። ወያኔም ዛሬ ትግሬ ብቻውን አልገዛም። ወያንኔ በራሱና ለራሱ በዘረጋ መዋቅር ውስጥ  ከሌሎች ብሄርም የራሱን ተላላኪዎችና ጃሌዎች አሰማርቶ ኢትዮጵያኖችን እያስጨቆነ ይገኛል። ልዩነታቸው የትላንቱ ነፍጥኛ የማንነት፣ የቋንቋ፣ የባህል፣ የሃይማኖት ዘራፊ፣ የሀብት ዘራፊና የመብት ዘራፊ ሲሆን፣ የዘሬ ነፍጠኛ በብዛት የንብረትና የመብቶች ዘራፊ፣ እንድሁም ገደይና አሳዳጅ ነው።

እርሶ ግን  “በኢትዮጵያ ውስጥ የብሄር ብሄር ሰቦች  ጭቆና አልነበረም” ብሎዋል። እዚህ ላይ ቆይ በባሪያ ንግድ ጊዜ ሁሉም የኢትዮጵያ ብሄሮች አማራም፣ ኦሮሞም፣ ትግሬም፣ ደቡብም በእኩልነት ለባሪነት ይሸጡ ነበር እንዴ? ኦሮሚኛ ሰፊው ህዝብ ይናገራል፣ በሆነ ግዜ በጎንደር ራሱ የስራ ቋንቋ እንደ  ነበረ ይነገራል። ታዲያ አማሪኛ ብቻውን ለምን የኢትዮጵያ ቋንቋ ሆነ? ኢትዮጵያን ኢትዮጵያ ያረገ ኦሮሞ ከሆነ? ልክ ኖት በአማራ የበላይነት ላይ ከዘመነ ሚኒልክ አስቶ የዘመናዊ ኢትዮጵያ የመገንባቱ ጉዳይ ላይ፣ የኦሮሞ ህዝብ እንደ ትልቅ ህዝብነቱ ትልቅ ድርሻ ነበረዉ፣ ነገር ግን ኦሮሞ፣ ኦሮሞ ሆኖ ሳይሆን አማራ እንድሆን ተደርጎ ወይም አማራ ሆነው ነው  ኢትዮጵያን የገነባት። በዘመናዊ ኢትዮጵያ ግንባታ ውስት እኮ የኦሮሞ ጅግኖች የመጀመሪያ ስማቸውን የክርስቲና ወይም የአማራ ስም ከሰጡት የቤተሰብ ስም በታሪክ ጻፊዎች ለምን ይደበቃል? ለምሳሌ ፕያሳ ላይ ሃውልት የቆመለት የኦሮሞ ጀግና መገርሳ ባዳሳ ወይም አቡነ ጴጥሮስ በአማሪኛ የአባት ስም የላቸዉም እንዴ? የንጉስ ኋይለስላሴ አባት ራስ መኮንን ኦሮሞ መሆናቸው ለምን ተደበቀ? ጃኖህ (ኋይለስላሴ) ራሱ ኦሮምኛ አቀላጥፎ እየተናጉሩ እራቸውን ለምን ደበቁ? መንግስቱ ኋየለማርያምስ በስተመጨረሻ እንዳለው እውነት ከሆነ፣ የሱ ኦሮሞነት ወደ ዝንባብዌ ከተሰደደ በኋላ ለምን ታወቀ? በእዉነቱ ከዚህ በኋላ ማንነቱን ቀይሮ የድሮ ኢትዮጵያን የሚሸክም ወይም የምመራ ወይም የሚደማላት ኦሮሞ ይገኛል ብሎ ያስባሉ ዶክተር?  
   
ኢትዮጵያኖች በድሮ ስርዓት በማንነታቸው እንድሳቀቁ አልተደረጉም? ከእርሶ ራሱ ልጀምርና በተሰብ ያወጡሎት ስም እውነትም ኃይሌ ነውን? ት/ቤት ሲትጀምሩ አማሪኛ ባለመቻሎ አልተሳቀቦትም? የኦሮሞች ተማሪዎች ፣ የደቡቦች ተማሪዎች፣ ወዘተ ስም ሳይስቀይሩ ት/ቤት መግባት አልተከለከሉምን? ከባለባቶችና ከፊውዳሎች ልጆች በስተቀር የሌሎች ብሄር በብዛት ከዘመናዊ ትምህርት ቤት እየተከለሉ አልነበረም? ሌሎች ባህልና ሃይማኖቶች አልተጭቆኑም እንኳን የብሄሮች መብት ተውትና? ከኦርቶዶክስ ሃይማኖት ውጪ ሌሎች እንደ ሃይማኖት ይቆጠር ነበር በድሯ ኢትዮጵያ ውስጥ? ሌላ ነገር ይቅርና በዛሬ ጊዜ በሚሊዮኖች የሚከበር የኢሬቻ በዓል ራሱ ተክልክሎ አልነበርም? ለዘናዊ ዲሞኪራሲ ራሱ መሰረት ነው ተብሎ የሚገመተው የገዳ ስርዓት አባ ባህረ እራሱ በ15ኛው ክፈለ ዘመን ውስጥ ስለ ኦሮሞ ገዳ ስጽፍ “የኛዎች ስከፋፈሉ ኦሮሞቹ በገዳ የሚባለ ስርት ስር ስለ ሚደራጁ አሸናፊዎች ይሆናሉ” ብሎ ነበረ። ታዲያ እርሶ የታሪክ ተመራማሪ ከሆኑ ይህ የገዳ ስርዓት በድሮ ስርዓት አልታገደም? ዶክተር እኔ የ32 ዓመት ሰው ነኝ፣ እርሶ በእጥፍ ዕድሜ የሚበልጡኝ ይመስለኛል፣ ተው ዶክተር አይኔ እያየ በምርምሮ ል…? 
        
በመጨረሻ ላይ የግል አቋሜ ልንገሮት፣ እርሶ እንዳሉም አንድነትና ፍቅር ጥሩ ነው እኔም ብቀናን የሁሉም ብሄሮች መብትና ቋንቋ የተከበረባት ኢትዮጵያና እንደ ቁመታችንም ቆመን ጥቅማችንን የሚናስከብርባት ሀገር እንድኖረን እመኛለሁኝ፣ ነገር ግን እርሶና ሌሎች የሚትመኙት አማሪኛ ብቻ የሚትናገር ኢትዮጵያ ሞታ ተቀብራለች! እንደ እየሱስ ክርስቶስ ከሞት እንደማትነሳ ላረጋግጥሎት እወዳለሁኝ! የእርሶ ብሄር እንደ ኦሮሞ ከአርባ ሚሊዮን ባላይ ብሆኑ አማሪኛ ብቻውን ለወደፊትም የኢትዮጵያ ቋንቋ እንድሆን እንደጠቆሙ የራሶዎንም ቋንቋም ሳትጠቁሙ አተቀሩም። አንድ ኦሮምኛ ተረት እንዲህ ይላል። “ Dhagaan if hin darbuu, abbaan if hin argu” ሲፈታ ‘ድንጋይ እራሱን አይወረውርም፣ ሰዉም እራሱን እያይም’ ማለት ነው። ዶክተር ለሁላችን የሚትሆን ኢትዮጵያን መግንባት ከፈለግን የትላንትናውን ታሪክ እንደ ታሪክ ምንም ሳንጭምርበት እንድሁም ሳንቦሪሽ መጥፎን እንደ መጥፎ ጥሩንም እንደ ጥሩ አስቀምጠ መጥፎውን እንዳንደግመው ተስማምተንበትና ተምረንበት፣ ጥሩ ጥሩን ደግም ወስደነው ካልሄድን “የቆጡን አወርዳለው ብላ የቢብቷን ጣለች” እንደሚባለው ይሆናል። ልንኩን ተጫኑና ሙሉን ቃለ-ምልልስ ያደምጡ።
https://www.youtube.com/watch?v=qGb1ZG_lvfs 

ቼር ይግጠመን

ከዳንኤል ባሪሶ አሬሪ።